top of page
LT_05_FourScenarios.jpg

ΤΑ ΣΕΝΑΡΙΑ

Τα Σενάρια για το Μέλλον της Κύπρου είναι ιστορίες για αυτό που θα μπορούσε να συμβεί στο μέλλον, την περίοδο από το 2022 έως το 2035. Δεν μιλούν για αυτό που θα συμβεί (προβλέψεις) ούτε περιγράφουν αυτό που θα έπρεπε να συμβεί (συστάσεις).

Τα πιθανά σενάρια για το μέλλον της Κύπρου είναι πολλά, ωστόσο η Ομάδα των Σεναρίων επέλεξε να αναπτύξει τέσσερις επινοημένες ιστορίες οι οποίες θεωρεί ότι πρέπει να ειπωθούν και να γίνουν κατανοητές αναφορικά με το τι θα μπορούσε να συμβεί από τώρα έως το 2035. 

 

Κάθε ιστορία, ή σενάριο, περιγράφει έναν ξεχωριστό «κόσμο» με διακριτές και διαφορετικές πραγματικότητες. Συλλογικά, τα σενάρια επιδιώκουν να είναι χρήσιμα σε έναν διευρυμένο και συμπεριληπτικό διάλογο εντός Κύπρου και στην περιοχή γύρω από αυτή σχετικά με τις ευκαιρίες που παρουσιάζονται στο νησί και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει. 

 

Η πρωτοβουλία των Σεναρίων για το Μέλλον της Κύπρου ενθαρρύνει τον αναστοχασμό και το διάλογο όχι μόνο βάσει των παρόντων, αλλά και άλλων πιθανών σεναρίων. Ας μιλήσουμε για την Κύπρο (και το μέλλον της)!

LT_05_FourScenarios.jpg

Επισκόπηση των σεναρίων 

Πολλές είναι οι πιθανές κατευθύνσεις που θα μπορούσε να πάρει το μέλλον της Κύπρου. Η Ομάδα Σεναρίων επέλεξε να αναπτύξει τέσσερα αφηγήματα που πιστεύει ότι αξίζει να ειπωθούν και να γίνουν κατανοητά σχετικά με όσα θα μπορούσαν να συμβούν στο διάστημα μεταξύ του παρόντος και του έτους 2035. Καθένα από αυτά τα σενάρια αποτελεί ξεχωριστό «κόσμο», μία ξεχωριστή μελλοντική πραγματικότητα. 

Cyprus Futures.jpg

Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΟΥ «ΜΕ ΚΑΝΕΝΑ ΤΡΟΠΟ»

Σενάριο στασιμότητας και αδράνειας

Στον κόσμο της απόλυτης άρνησης, του «με κανένα τρόπο», οι ελπίδες για ένα καλύτερο και πιο αισιόδοξο μέλλον ενισχύονται και μετά αποδυναμώνονται, καθώς οι διαπραγματεύσεις για το κυπριακό πρόβλημα για ακόμη μια φορά αρχίζουν και μετά καταρρέουν. Η συνεπαγόμενη απογοήτευση και οι αλληλοκατηγορίες βαθαί- νουν ακόμη περισσότερο τις διαχωριστικές γραμμές μεταξύ των δύο μεγαλύτερων κοινοτήτων της Κύπρου. Το μοτίβο των πολλαπλών γύρων με αποτυχημένες συνο- μιλίες, σε συνδυασμό με τα διαρκώς αντικρουόμενα μοντέλα λύσης, τις μαξιμαλιστικές απαιτήσεις και την απουσία ηγετικών μορφών με την ικανότητα να επιφέρουν βαθιές αλλαγές παρεμποδίζουν την πρόοδο, τρέφουν την απραξία και εκτρέπουν πόρους από την αντιμετώπιση άλλων προκλήσεων που επηρεάζουν την καθημερινή ζωή. Η τουρκοκυπριακή διοίκηση εξακολουθεί να εξαρτάται και να επηρεάζεται ολοένα και περισσότερο από την Τουρκία, και το βόρειο τμήμα της Κύπρου λειτουργεί ως χαμηλά εποπτευόμενη ζώνη της τουρκικής οικονομίας. Για τους Ελληνοκύπριους η προοπτική της επιστροφής στα χωριά και στις περιουσίες τους, από τα οποία διώχθηκαν το 1974, εξασθενεί, και η προσοχή επικεντρώνεται κυρίως σε θέματα ασφάλειας, δεδομένης της ενισχυμένης παρουσίας της Τουρκίας και της αυξημένης στρατιωτικοποίησης του νησιού. Λίγοι πιστεύουν στην επανέναρξη της ειρηνευτικής διαδικασίας, αλλά και κανείς δεν μπορεί ή θέλει να την εγκαταλείψει. Ως αποτέλεσμα, όλοι οι εμπλεκόμενοι και επηρεαζόμενοι από το κυπριακό πρόβλημα παραμένουν παγιδευμένοι σε τέλμα, ενώ ο de facto διαχωρισμός εδραιώνεται.

1.png

Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΟΥ «ΔΙΚΟΥ ΜΟΥ ΤΡΟΠΟΥ»

Σενάριο απόκλισης και αντιπαλότητας

Στον κόσμο του “δικού μου τρόπου”, οι εντάσεις στο νησί μεταξύ Τουρκοκυπρίων και Ελληνοκυπρίων εντείνονται ταχύτατα, καθώς οποιαδήποτε προοπτική για ειρηνευτική διαδικασία εξαλείφεται. Ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών αναστέλλει την αποστολή των καλών υπηρεσιών του στην Κύπρο επ’ αόριστον εξαιτίας της απουσίας κοινού εδάφους και προθυμίας αμφοτέρων των πλευρών να πετύχουν συγκλίσεις . Σε ένα περιβάλλον εξελισσόμενης πολυ-πολικότητας και αυξανόμενων αμφισβητήσεων ενάντια στη δυτική κυριαρχία της διεθνούς διακυβέρνησης, η ηγεσία των Τουρκοκυπρίων επιδιώκει ενεργά τη διεθνή εμπλοκή και την αναγνώριση του βορρά ως ανεξάρτητου κράτους. Πρόκειται για μια εξέλιξη που ανησυχεί πολύ τους Ελληνοκύπριους και επίσης προκαλεί σημαντικές εντάσεις μέσα στην τουρκοκυπριακή κοινότητα. Η αναγνώριση των κατεχομένων από κάποιες χώρες πυροδοτεί έντονες αντιδράσεις, καθώς οι Ελληνοκύπριοι και η Ελλάδα αντιστέκονται σθεναρά όχι μόνο στο νησί αλλά και εκτός αυτού χρησιμοποιώντας διάφορα μέτρα και τη συμμετοχή τους στην ΕΕ και στον ΟΗΕ. Το γεγονός αυτό επηρεάζει την οικονομία στον βορρά και την κινητικότητα των Τουρκοκυπρίων και τονίζει τη συνεχιζόμενη απομόνωσή τους από τα διεθνή φόρα. Οι επιπτώσεις από αυτά τα μέτρα αμβλύνονται μόνο εν μέρει από τις ξένες επενδύσεις στον βορρά όπου δεν είναι τόσο ρυθμισμένη η αγορά, καθώς τα οφέλη από τις εν λόγω επενδύσεις δεν διανέμονται εξίσου παντού. Οι τοπικές εντάσεις κλιμακώνονται, καθώς οι Ελληνοκύπριοι και η Τουρκία επιδιώκουν ξεχωριστά την εξόρυξη υδρογονανθράκων χωρίς οποιαδήποτε συμφωνία σχετικά με τις αλληλοεπικαλυπτόμενες διεκδικήσεις στον θαλάσσιο χώρο.

2.png
Cyprus Futures.jpg

Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΟΥ «ΔΙΚΟΥ ΤΟΥΣ ΤΡΟΠΟΥ»

Σενάριο ειρήνης υπό πίεση

Στον κόσμο του «δικού τους τρόπου», οι ηγέτες των Ελληνοκυπρίων και των Τουρκοκυπρίων δέχονται έντονες πιέσεις από το εξωτερικό περιβάλλον και από επιχειρηματικούς κύκλους προκειμένου να επιλύσουν το κυπριακό πρόβλημα. Ξεκινούν διαπραγματεύσεις υψηλού επιπέδου με την υποστήριξη των Ηνωμένων Εθνών, που μοιάζουν με προηγούμενους γύρους διαπραγματεύσεων στο πλαίσιο της ειρηνευτικής διαδικασίας στο γεγονός ότι είναι ηγετοκεντρικές, χωρίς επαρκή διαφάνεια ή συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών, και όπου ισχύει η αρχή «τίποτα δεν έχει συμφωνηθεί μέχρι να συμφωνηθούν όλα». Στο επίκεντρο των συνομιλιών που προχωρούν ακάθεκτες είναι τα «δύσκολα πολιτικά ζητήματα που σχετίζονται με τον καταμερισμό της εξουσίας, την ασφάλεια, το εδαφικό και τις περιουσίες, και ολοένα και περισσότερο βασίζονται σε διεθνείς εμπειρογνώμονες για καθοδήγηση επί των θεμάτων ουσίας, παρόλο που οι φορείς της κοινωνίας των πολιτών εκφράζουν τις ανησυχίες τους για την απουσία δημόσιας συμμετοχής και τον κίνδυνο να μην έχουν προετοιμαστεί οι κοινότητες για την αλλαγή. Οι πολίτες δεν έχουν ενεργό ρόλο στη διαδικασία , αλλά αποτελούν αποδέκτη μιας έξυπνης επικοινωνιακής εκστρατείας που χρησιμοποιεί τεχνικές μάρκετινγκ για να επηρεάσει την κοινή γνώμη. Μετά την επικύρωση του ειρηνευτικού σχεδίου που προκύπτει, ιδρύεται μία σαφώς αποκεντρωμένη ομοσπονδία ενώ δεν δίνεται ιδιαίτερη σημασία στη δημιουργία αποτελεσματικών ομοσπονδιακών θεσμών. Σύντομα αρχίζουν να εμφανίζονται ρωγμές, καθώς η οικονομική ενσωμάτωση αποδεικνύεται δύσκολη ενώ οι ηγέτες οφείλουν πίστη σε ανταγωνιστικούς μεταξύ τους θεσμούς: στην ομοσπονδία που δημιούργησαν, και στην κοινότητά τους, της οποίας η υποστήριξη παραμένει αναγκαία για να παραμείνουν στην εξουσία. Σταδιακά, εμφανίζεται μια δυάδα αρνητικών δυναμικών. Αφ’ ενός, προστατευτισμός στο επίπεδο των συνιστωσών πολιτειών, που αποσκοπούν στη μείωση της επιρροής της άλλης κοινότητας. Αφ’ ετέρου, ατέρμονες και χωρίς αποτέλεσμα διχογνωμίες στο ομοσπονδιακό επίπεδο. Όλα αυτά μειώνουν τη λαϊκή νομιμοποίηση της ομοσπονδίας και την εμπιστοσύνη των πολιτών σε αυτήν και συνεπάγεται ότι οι πολίτες εμπιστεύονται κατά κύριο λόγο τις συνιστώσες πολιτείες. Το αποτέλεσμα είναι μια κατάσταση που ενισχύει την καχυποψία και τις εθνοτικές διαιρέσεις και δεν έχει την ικανότητα να αντιμετωπίσει τις πιέσεις.

3.png

Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΟΥ «ΔΙΚΟΥ ΜΑΣ ΤΡΟΠΟΥ»

Σενάριο ανθεκτικής ειρήνης

Στον κόσμο του «δικού μας δρόμου», αυξανόμενος αριθμός ατόμων σε όλη την Κύπρο αναγνωρίζει ότι η συνεχιζόμενη ύπαρξη του κυπριακού προβλήματος δεν επιτρέπει να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά οι επείγουσες υφιστάμενες και μελλοντικές προκλήσεις, καθώς οι προσπάθειες για συνεργασία παραμένουν περιορισμένες σε εύρος, μέγεθος και επιρροή, στο πλαίσιο της συνεχιζόμενης διαίρεσης και του πολιτικού αδιεξόδου. Οι αρχικές διαβουλεύσεις των Ηνωμένων Εθνών με πολλούς φορείς οδηγούν τους ηγέτες να συμφωνήσουν μία νέα προσέγγιση στην ειρηνευτική διαδικασία, όπου τίθεται στο επίκεντρο η επίτευξη μιας «ανθεκτικής ειρήνης» που θα αντέξει στο χρόνο. Αυτή η προσέγγιση περιλαμβάνει μία πολυεπίπεδη και συμμετοχική διαδικασία που συνδυάζει συνομιλίες υψηλού επιπέδου μεταξύ των των ηγετών με παράλληλες ομάδες εργασίας, τεχνικές επιτροπές και ευρύτερη εμπλοκή της κοινωνίας των πολιτών. Είναι μία προσέγγιση που προωθείται εκ των έσω και έχει την υποστήριξη των Ηνωμένων Εθνών καθώς και άλλων διεθνών παραγόντων. Αυτό συμβάλλει σε στο να επιτευχθεί η ενεργός συμμετοχή ποικίλων φορέων σε διάφορα επίπεδα της κοινωνίας και της πολιτείας, αλλά πολλοί Κύπριοι ακόμη τρέφουν αμφιβολίες σχετικά με τις διαπραγματεύσεις και τις δυνητικές αλλαγές και ορισμένοι προσπαθούν, χωρίς επιτυχία, να υπονομεύσουν την ειρηνευτική διαδικασία. Μετά την επικύρωσή της συμφωνίας σε χωριστά δημοψηφίσματα και προσεκτική προετοιμασία σε τεχνικό επίπεδο, δημιουργείται η νέα ομοσπονδία. Δίνεται μεγάλη προσοχή στην ανάπτυξη αποτελεσματικών και λαϊκά νομιμοποιημένων θεσμών σε ομοσπονδιακό επίπεδο και σε επίπεδο συνιστώντων κρατιδίων ενσωματώνοντας μηχανισμούς για την εποικοδομητική επίλυση διαφορών και τον αποτελεσματικό συντονισμό, στους οποίους συμπεριλαμβάνονται η συμμετοχική διακυβέρνηση, η προαγωγή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και η κοινωνική συνοχή. Το αποτέλεσμα είναι μία ομοσπονδία που είναι ανθεκτική και συμπεριληπτική, με Κύπριους πολίτες που είναι περήφανοι για τον πλουραλισμό των πολιτισμικών ταυτοτήτων τους, καθώς και της κοινής ευρωπαϊκής τους ταυτότητας.

4.png
LT_05_FourScenarios.jpg
  • Instagram
  • Facebook
  • Twitter
  • LinkedIn
  • YouTube
bottom of page